Początki i działalność Kościoła Chrześcijan Baptystów na świecie w Polsce i Pomorzu Gdańskim

Kościół Chrześcijan Baptystów choć może się wydawać dla przeciętnego mieszkańca naszego kraju Kościołem mało znanym, to jednak jest jednym z największych kościołów protestanckiej reformacji na świecie-zrzesza ponad 100 milionów wiernych na wszystkich kontynentach w uniach baptystycznych. Baptyści swoimi korzeniami sięgają czasów reformacyjnych i wywodzą się z purytańskiego ruchu powstałego w Anglii w XVI w. Ruch ten dążył do oczyszczenia kościoła ze średniowiecznych naleciałości i wszystkiego, co byłoby niezgodne z nauczaniem Pisma Świętego. Pierwszy kościół baptystyczny powstał w Anglii pod Londynem około 1612 r. założony przez angielskich imigrantów powracających z wygnania, a także pozostałych z prześladowań anabaptystów, pod przywództwem   Thomasa Helwysa. Baptyści od początku charakteryzowali się głębokim przywiązaniem do Pisma Świętego i uznawali je za jedyny autorytet w sprawach wiary i życia. To właśnie dzięki Pismu Świętemu zapragnęli odtworzyć nowotestamentowy model kościoła i zaczęli praktykować chrzest w wieku świadomym na wyznanie wiary

w Chrystusa, podkreślając konieczność osobistego nawrócenia i relacji z Bogiem. Baptystom stały się bliskie wszystkie zasady reformacyjne, czyli: Sola scriptura ("Tylko Pismo"), Sola fide ("Tylko wiara"), że jedynie przez osobistą wiarę

w Chrystusa można osiągnąć Zbawienie, a nie dzięki własnym uczynkom. Sola gratia ("Tylko łaska") - zbawienie jest Bożym darem dla człowieka, w żaden sposób przez niego niezasłużonym, a ofiarowanym człowiekowi w Chrystusie. Solus Christus (Tylko Chrystus) - jedynym pośrednikiem między Bogiem a człowiekiem może być Pan Jezus Chrystus, a nie święci kościoła, kapłani, czy ktokolwiek inny.

Soli Deo gloria (Tylko Bogu chwała) - wszelka chwała należna jest jedynie Bogu, bo zbawienie dokonuje się tylko przez Boga, Jego wolę i działanie oraz jest wynikiem wyłącznie ofiary Pana Jezusa na Krzyżu. Baptyści również według nauk Pisma Św. nie wierzą w istnienie świętych miejsc, świętych przedmiotów, świętej kasty, a kościół utożsamiają ze społecznością ludzi wierzących w Chrystusa, a nie z budynkiem. Jako jedynego pośrednika między Bogiem, a ludźmi wskazują Pana Jezusa Chrystusa.

Początki baptyzmu w Polsce sięgają roku 1844, kiedy to na ówczesnych ziemiach Pruskich powstaje pierwszy Kościół baptystyczny w Elblągu, w dużej mierze za sprawą pastora Johanna Gerharda Onckena, który zwiastował tam Słowo Boże głównie wśród mieszkających menonitów. Dosyć szybko wzrasta liczba zborowników i już po 10 latach kościół liczy 155 członków, a po 14 przekracza 200. Prowadzi również szeroką działalność misyjną i zakłada kolejne kościoły między innymi w Tczewie, Gdańsku i Bydgoszczy. Około 10 członków elbląskiego Zboru mieszkało w Gdańsku, gdzie zaczęły odbywać się domowe nabożeństwa, a pierwszy chrzest na wyznanie wiary w Chrystusa miał miejsce 2 października 1864 r.  12 grudnia 1875 r. gdańska placówka usamodzielniła się, licząc około 100 członków i służbę objął tam kaznodzieja August Penski.

W historii przedwojennego Polskiego baptyzmu należy również wspomnieć postać Gotfryda Fryderyka Alfa (1831 – 1898), który był luteraninem i w kościele prowadził czytania Pisma Św. To właśnie w wyniku tej lektury zrozumiał, że potrzebuje pojednania z Bogiem i jest ono możliwe jedynie przez osobistą wiarę w Jezusa Chrystusa. Odrodzenie duchowe Alfa spowodowało że gorliwie dzielił się z innymi swoim nowym doświadczeniem głosząc ewangelię. Wkrótce zetknął się z baptystami i przyjął chrzest na wyznanie wiary w Listopadzie 1858 r. w miejscowości Adamowo. Od tej chwili Alf stał się gorliwym misjonarzem baptystycznym. Dla sprawy Chrystusa wielokrotnie cierpiał fizycznie odsiadując wyroki więzienia i będąc prześladowanym. To jednak nie powstrzymało go w założeniu wielu zborów w całej  Polsce kongresowej i na Wołyniu. W 1939 r. baptyści liczyli 15700 członków ochrzczonych, co oznacza że pod opieką duszpasterską Kościoła było około 100 tys. osób

Po wojnie Kościół Chrześcijan Baptystów na Pomorzu był zmuszony organizować pracę niemalże od początku. Z powodu działań wojennych większość zborów przestała istnieć, a kaplice kościoła zostały zniszczone lub przejęte przez Skarb Państwa. Jednym z najbardziej znanych powojennych baptystycznych duchownych gdańskiego Zboru był Łukasz Mikałajewicz Dziekuć-Malej, który objął służbę kaznodziejską po wojnie w 1946 r. Zasłużył się szeroką działalnością społeczną i ewangelizacyjną oraz przetłumaczeniem Nowego Testamentu i Psalmów na język białoruski. Do dnia dzisiejszego jest to jedno z najbardziej znanych tłumaczeń Nowego Testamentu na Białorusi.

„Dnia 25 marca 2004 r. Rada Miejska Gdańska w dowód wdzięczności, za zasługi dla Polaków i Żydów, nazwała jedną z ulic w Gdańsku jego imieniem”.

Gdański Kościół chrześcijan Baptystów nadal prowadził szeroko zakrojone prace misyjne i społeczne na rzecz dobra mieszkańców Pomorza i dał początek placówce w Gdyni, która stała się samodzielnym zborem w 1985 r. na czele z pastorem Igorem Barną. Następnie organizując pracę misyjną założył zbór w Sopocie, 16 Października 2001 r. z przewodzącym kaznodzieją pastorem Krzysztofem Osieckim. Później dzięki wsparciu I Kościoła Chrześcijan Baptystów w Gdańsku powstał II Zbór KCHB w tym mieście, w czerwcu 1998 r. pod przewodnictwem pastora Mirosława Patalona. Natomiast w 2010 r. Sopocki Kościół Chrześcijan Baptystów delegował dwóch pracowników misyjnych pastora Krzysztofa Osieckiego oraz pastora Jarosława Korzeniowskiego do pracy duszpasterskiej w Wejherowie, gdzie 22 czerwca 2014 r. został zarejestrowany samodzielny zbór mający obecnie swoją siedzibę i nabożeństwa w Wejherowie przy ul. Dąbrowskiego 5/2.